Điều kiện nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Điều kiện nâng hạng thị trường chứng khoán là yếu tố then chốt để thu hút vốn ngoại và nâng cao uy tín quốc gia. Đáp ứng các tiêu chí của MSCI và FTSE Russell sẽ giúp thị trường minh bạch hơn, tạo đà tăng trưởng cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Cùng Tổ Buôn Chứng Khoán khám phá chi tiết những điều kiện cần thiết để Việt Nam sớm đạt mục tiêu nâng hạng!

Nâng hạng thị trường chứng khoán là quá trình một quốc gia được các tổ chức quốc tế như MSCI hay FTSE Russell thay đổi phân loại từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi (Emerging Market) hoặc cao hơn. Đây là bước đánh dấu sự phát triển về quy mô, tính minh bạch và mức độ hội nhập của thị trường vốn trong nền kinh tế. Các tiêu chí cơ bản để được nâng hạng gồm:

• Quy mô và thanh khoản thị trường đủ lớn.
• Khung pháp lý minh bạch, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
• Khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài thuận lợi.
• Hạ tầng giao dịch, thanh toán và lưu ký hiện đại, an toàn.

Tóm lại, nâng hạng thị trường chứng khoán chính là sự công nhận quốc tế về mức độ phát triển và sức hấp dẫn của một nền kinh tế đối với dòng vốn toàn cầu.

Khi bàn về điều kiện nâng hạng thị trường, hai tổ chức có ảnh hưởng lớn nhất là MSCI và FTSE Russell. Các tiêu chí và phân loại từ hai đơn vị này chính là kim chỉ nam cho việc thu hút dòng vốn quốc tế.

2.1. MSCI

MSCI (Morgan Stanley Capital International) là tổ chức quản lý hàng loạt bộ chỉ số chứng khoán toàn cầu, trong đó nổi bật nhất là MSCI Emerging Markets Index. Các quỹ đầu tư quốc tế lớn thường sử dụng chỉ số của MSCI làm chuẩn để phân bổ vốn. Tiêu chí của MSCI khá khắt khe, đặc biệt nhấn mạnh vào tính minh bạch, quyền lợi nhà đầu tư và khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài.

2.2. FTSE Russell

FTSE Russell trực thuộc Sở Giao dịch Chứng khoán London (LSE), sở hữu nhiều bộ chỉ số có ảnh hưởng toàn cầu như FTSE Global Equity Index Series. So với MSCI, FTSE Russell có tiêu chí linh hoạt hơn và thường được coi là “cửa ngõ” giúp các quốc gia từng bước khẳng định năng lực trước khi đạt chuẩn MSCI. Việc được nâng hạng bởi FTSE cũng tạo tiền đề thu hút vốn ngoại mạnh mẽ.

2.3. Sự khác biệt giữa MSCI và FTSE

Mặc dù cùng đóng vai trò phân loại và quyết định điều kiện nâng hạng thị trường, MSCI và FTSE Russell lại có những tiêu chí và cách tiếp cận khác nhau. Bảng dưới đây sẽ so sánh sự khác biệt của hai tổ chức dưới nhiều góc độ để nhà đầu tư dễ hình dung:

Tiêu chí	MSCI	FTSE Russell
Xuất xứ & uy tín	Thuộc tập đoàn Morgan Stanley (Mỹ), được xem là chuẩn mực khắt khe.	Thuộc Sở Giao dịch Chứng khoán London (Anh), linh hoạt hơn.
Tác động dòng vốn	Nhiều quỹ toàn cầu lấy MSCI làm chuẩn phân bổ vốn, tác động mạnh.	Cũng quan trọng, nhưng thường được xem là bước đệm trước MSCI.
Tiêu chí đánh giá	Chú trọng khả năng tiếp cận của NĐT nước ngoài, minh bạch thông tin, bảo vệ NĐT.	Quan tâm nhiều hơn đến thanh khoản, quy mô thị trường và hạ tầng giao dịch.
Mức độ khắt khe	Rất cao, thường mất nhiều năm để đạt nâng hạng.	Linh hoạt hơn, dễ đạt được trước khi được MSCI công nhận.
Ảnh hưởng thực tế	Được nâng hạng bởi MSCI thường mang lại dòng vốn lớn và bền vững.	Nâng hạng từ FTSE giúp thu hút vốn ngắn – trung hạn, tạo uy tín ban đầu.

Nói cách khác, cả MSCI và FTSE đều có vai trò quan trọng nhưng mang tính bổ trợ lẫn nhau: FTSE thường mở đường giúp thị trường chứng khoán chứng minh năng lực, trong khi MSCI là mục tiêu cuối cùng khẳng định vị thế và sức hấp dẫn trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Để được các tổ chức quốc tế như MSCI hay FTSE Russell công nhận, thị trường chứng khoán Việt Nam phải đáp ứng đầy đủ điều kiện nâng hạng thị trường, bao gồm nhiều tiêu chí cụ thể như sau:

3.1. Điều kiện về quy mô và thanh khoản thị trường

Quy mô và thanh khoản phản ánh sức hấp dẫn cũng như khả năng giao dịch ổn định của thị trường. Một thị trường có vốn hóa lớn và giá trị giao dịch cao sẽ tạo niềm tin cho nhà đầu tư quốc tế về tính bền vững và minh bạch.

• Vốn hóa thị trường phải đạt ngưỡng tối thiểu theo chuẩn MSCI/FTSE.
• Thanh khoản giao dịch đủ cao, duy trì ổn định trong nhiều năm.
• Tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng (free-float) đảm bảo để nhà đầu tư nước ngoài có thể tham gia.
• Số lượng doanh nghiệp niêm yết lớn và đa dạng, đáp ứng nhu cầu đầu tư toàn cầu.

3.2. Điều kiện về môi trường pháp lý & cơ chế vận hành

Một khung pháp lý minh bạch và cơ chế vận hành chặt chẽ giúp bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, đồng thời nâng cao uy tín của thị trường trong mắt quốc tế. Đây cũng là một trong những tiêu chí quan trọng nhất để xét nâng hạng.

• Hệ thống luật chứng khoán minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế.
• Bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài.
• Quy định về công bố thông tin rõ ràng, yêu cầu báo cáo tài chính theo chuẩn IFRS.
• Cơ chế giám sát và xử phạt nghiêm minh nhằm hạn chế rủi ro gian lận.

3.3. Điều kiện về khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài

Một trong những điều kiện nâng hạng thị trường quan trọng là mức độ dễ dàng khi nhà đầu tư quốc tế tham gia. Nếu các rào cản pháp lý, giới hạn sở hữu hoặc thủ tục quá phức tạp thì dòng vốn ngoại khó có thể đổ mạnh vào thị trường. Việc cải thiện khả năng tiếp cận sẽ giúp nâng cao tính hấp dẫn và thúc đẩy cơ hội nâng hạng.

• Giới hạn sở hữu nước ngoài (room ngoại) cần được nới rộng hoặc dỡ bỏ ở nhiều ngành.
• Thủ tục mở tài khoản và giao dịch phải nhanh chóng, minh bạch và ít rào cản.
• Khả năng chuyển vốn và lợi nhuận ra nước ngoài được đảm bảo an toàn, thông suốt.
• Ngôn ngữ công bố thông tin (tiếng Anh) đầy đủ và dễ tiếp cận cho NĐT ngoại.

3.4. Điều kiện về cơ sở hạ tầng giao dịch

Cơ sở hạ tầng giao dịch hiện đại là điều kiện nâng hạng thị trường thiết yếu. Vì nó phản ánh sự chuyên nghiệp và độ an toàn của thị trường tài chính. Một hệ thống ổn định, minh bạch và đạt chuẩn quốc tế không chỉ tạo niềm tin cho nhà đầu tư mà còn giúp thị trường vận hành hiệu quả hơn.

• Hệ thống giao dịch hiện đại, hạn chế lỗi nghẽn lệnh.
• Thời gian thanh toán rút ngắn theo chuẩn quốc tế (T+2 hoặc thấp hơn).
• Triển khai cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) để giảm rủi ro đối tác.
• Dịch vụ lưu ký và bù trừ quốc tế đạt chuẩn, liên thông với các tổ chức toàn cầu.

3.5. Tạm kết về điều kiện nâng hạng thị trường

Tổng hợp lại, để được nâng hạng, thị trường chứng khoán Việt Nam cần đồng thời đáp ứng các yêu cầu về quy mô thanh khoản, môi trường pháp lý minh bạch, khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài và cơ sở hạ tầng giao dịch hiện đại. Việc cải thiện toàn diện các yếu tố này không chỉ mở ra cơ hội thu hút dòng vốn quốc tế mà còn góp phần nâng cao uy tín, minh bạch và tính bền vững cho thị trường tài chính Việt Nam.

Nhằm xác định Việt Nam đang ở đâu trên lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần xem xét mức độ đáp ứng các điều kiện nâng hạng thị trường, đồng thời phân tích thực trạng, chính sách đã ban hành cùng triển vọng và thách thức trong giai đoạn tới

4.1. Đánh giá thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được những bước tiến quan trọng về quy mô, thanh khoản và khung pháp lý, song vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục để đáp ứng đầy đủ tiêu chí quốc tế. Các tổ chức như MSCI và FTSE Russell đã ghi nhận sự cải thiện, nhưng Việt Nam vẫn ở nhóm thị trường cận biên (Frontier Market), chưa thể bước lên nhóm thị trường mới nổi (Emerging Market). Sau đây là đánh giá khách quan dưới nhiều góc nhìn:

4.1.1. Bước ngoặt nổi bật

• Quy mô và thanh khoản: Tăng trưởng mạnh, nằm trong nhóm dẫn đầu các thị trường cận biên.
• Khung pháp lý: Có nhiều cải cách theo hướng minh bạch, tiệm cận chuẩn mực quốc tế.
• Hạ tầng giao dịch: Đã cải thiện nhưng vẫn tồn tại nghẽn lệnh, hệ thống CCP chưa triển khai đồng bộ.

4.1.2. Hạn chế

• Khả năng tiếp cận của NĐT nước ngoài: Room ngoại và thủ tục còn là rào cản lớn.
• Công bố thông tin: Chưa đầy đủ bằng tiếng Anh, hạn chế minh bạch với NĐT quốc tế.
• Ổn định thị trường: Biến động cao, phụ thuộc nhiều vào dòng vốn nội địa.

Nhìn chung, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có nhiều bước tiến đáng ghi nhận về quy mô, thanh khoản và cải cách pháp lý, tạo nền tảng quan trọng cho mục tiêu nâng hạng. Tuy nhiên, những hạn chế về room ngoại, minh bạch thông tin và hạ tầng giao dịch vẫn là rào cản lớn. Điều này cho thấy Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện toàn diện để đáp ứng đầy đủ các tiêu chí quốc tế về nâng hạng.

4.2. Phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Ngày 12/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 2014/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là kế hoạch chiến lược nhằm đưa Việt Nam từ nhóm thị trường cận biên (Frontier Market) lên nhóm thị trường mới nổi (Emerging Market) theo tiêu chí của MSCI và FTSE Russell.

Những nội dung quan trọng trong Đề án:

• Hoàn thiện khung pháp lý và thể chế theo thông lệ quốc tế, tăng minh bạch và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
• Đẩy nhanh triển khai hệ thống giao dịch mới và cơ chế CCP, rút ngắn thời gian thanh toán xuống T+2 hoặc thấp hơn.
• Gỡ bỏ rào cản về room ngoại, minh bạch hóa tỷ lệ sở hữu nước ngoài.
• Đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản, đăng ký giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài.
• Tăng cường công bố thông tin bằng tiếng Anh, giúp thị trường dễ tiếp cận hơn với NĐT quốc tế.
• Đa dạng hóa sản phẩm chứng khoán và nâng cấp dịch vụ lưu ký, thanh toán bù trừ theo chuẩn quốc tế.

Nhìn chung, việc Chính phủ phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán là bước đi mang tính chiến lược, thể hiện quyết tâm hội nhập và nâng cao sức cạnh tranh của thị trường tài chính Việt Nam. Nếu các giải pháp được triển khai đồng bộ và hiệu quả, đây sẽ là nền tảng vững chắc để Việt Nam thu hút dòng vốn ngoại, khẳng định vị thế mới trên bản đồ tài chính toàn cầu.

4.3. Phân tích triển vọng và thách thức của Việt Nam

Để hiểu rõ hơn về khả năng và điều kiện nâng hạng thị trường chứng khoán, cần nhìn nhận cả triển vọng tích cực lẫn thách thức còn tồn tại. Việc phân tích đa chiều sẽ giúp nhà đầu tư, doanh nghiệp và cơ quan quản lý có cái nhìn toàn diện hơn.

4.3.1. Triển vọng

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế để tiến tới nâng hạng, từ tốc độ tăng trưởng kinh tế, quy mô vốn hóa, đến sự quan tâm lớn từ dòng vốn quốc tế. Đề án nâng hạng vừa được Chính phủ phê duyệt càng củng cố niềm tin rằng Việt Nam hoàn toàn có khả năng sớm lọt vào nhóm thị trường mới nổi.

• Thu hút vốn ngoại: Khi được nâng hạng, Việt Nam có thể đón nhận hàng chục tỷ USD từ các quỹ ETF toàn cầu.
• Gia tăng uy tín quốc tế: Nâng hạng sẽ khẳng định vị thế mới của thị trường chứng khoán Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.
• Doanh nghiệp cải thiện minh bạch: Buộc các doanh nghiệp niêm yết nâng cao quản trị, chuẩn hóa báo cáo theo chuẩn quốc tế.
• Đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ: Thị trường có cơ hội mở rộng thêm nhiều sản phẩm tài chính hiện đại.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Hệ thống tài chính phát triển sâu rộng sẽ hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp, đóng góp vào tăng trưởng GDP.

4.3.2. Thách thức

Bên cạnh cơ hội, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn tồn tại nhiều hạn chế cần sớm tháo gỡ. Những rào cản về hạ tầng, pháp lý và mức độ minh bạch hiện là trở ngại lớn nhất trong lộ trình nâng hạng.

• Cơ sở hạ tầng giao dịch: Hệ thống giao dịch còn nguy cơ nghẽn lệnh, CCP chưa được triển khai đồng bộ.
• Room ngoại và thủ tục pháp lý: Giới hạn sở hữu nước ngoài chưa nới rộng, thủ tục mở tài khoản còn phức tạp.
• Minh bạch thông tin: Công bố thông tin bằng tiếng Anh chưa đầy đủ, gây khó tiếp cận với NĐT quốc tế.
• Cơ cấu nhà đầu tư: Tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân nội địa còn lớn, tạo biến động cao và thiếu ổn định dài hạn.
• Áp lực cải cách: Tiến độ cải cách phụ thuộc vào sự đồng bộ giữa nhiều cơ quan, dễ gặp tình trạng chậm trễ.

Nói cách khác, thị trường chứng khoán Việt Nam có nhiều triển vọng để nâng hạng và thu hút dòng vốn ngoại, qua đó khẳng định vị thế quốc tế. Tuy vậy, những rào cản về hạ tầng, pháp lý và minh bạch thông tin vẫn cần sớm tháo gỡ. Thành công sẽ phụ thuộc vào sự quyết tâm và phối hợp đồng bộ giữa Chính phủ, cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Để hiểu rõ hơn về lộ trình và điều kiện nâng hạng thị trường chứng khoán, Tổ Buôn Chứng Khoán sẽ những câu hỏi thường gặp kèm theo giải đáp ngắn gọn:

6. Kết luận: Điều kiện nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Việt Nam đang có cơ hội lớn để nâng hạng nhờ tăng trưởng kinh tế, cải cách pháp lý và Đề án Nâng hạng đã được Chính phủ phê duyệt. Tuy nhiên, thị trường cần tiếp tục cải thiện hạ tầng giao dịch, nới room ngoại, minh bạch thông tin và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài. Nếu các cải cách được triển khai đồng bộ và hiệu quả, Việt Nam có thể sớm đạt chuẩn thị trường mới nổi, thu hút dòng vốn quốc tế và nâng cao vị thế trên bản đồ tài chính toàn cầu. Đừng quên theo dõi Tổ Buôn Chứng Khoán để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về sự biến động thị trường!

THAM GIA NHÓM KHÁCH HÀNG VIP NHẬN DANH MỤC CỔ PHIẾU SỚM NHẤT
Zalo cộng đồng nhận Cổ phiếu (miễn phí): https://zalo.me/g/xuqape811
Liên hệ mở tài khoản VPS / TCBS / MBS tham gia nhóm Khách hàng VVIP
Trợ lý Chi Zalo: 0382.826.299 MR Quân Chứng – Zalo: 0981.562.850